به نام خدا

این‏که مؤمن از فراق و دور ماندن از آن حضرت اندوهگین و مهموم باشد و این از نشانه ‏های دوستی و اشتیاق به آن حضرت است. و در دیوان منسوب به سرور و سالارمان حضرت امیرالمؤمنین - علیه الصلاة والسلام - در بیان دلایل و نشانه‏ های دوستی راستین چنین آمده:

وَمِنَ الدَّلائِلِ أَنْ یُری مِنْ شَوْقِهِ  
مِثْلَ السَّقِیمِ وَفِی الفُؤادِ غَلآئِلُ

وَمِنَ الدَّلائِلِ أَنْ یُری مِنْ أُنْسِهِ  
مُسْتَوْحِشاً مِنْ کُلِّ ما هُوَ شاغِلُ

وَمِنَ الدَّلائِلِ ضِحْکُهُ بَیْنَ الوَری  
وَالقَلْبُ مَحْزُونٌ کَقَلْبِ الثّاکِلِ

و از نشانه‏ ها، این است که از شدّت شوقش همچون بیماری دیده شود که دلش از شدّت درد می‏جوشد.
و از نشانه‏ ها، این است که از فرط اُنس گرفتن با محبوب دیده شود که از هر چه او را از وی مشغول می‏دارد وحشت کند [و گریزان باشد] .
و از نشانه ‏ها، خندیدنش در میان مردم است، در حالی که دلش مالامال از اندوه است همچون زن جوان از دست داده.
و دلیل بر این‏که این امر از نشانه‏ های اهل ایمان است و در اوج حُسن و برتری می‏باشد، اخبار بسیاری است که از امامان معصوم‏ علیهم السلام روایت گردیده، از جمله:
1 - روایاتی که حاکی است؛ از جمله نشانه‏ های یک فرد شیعه آن است که در اندوه و حزن امامان‏ علیهم السلام محزون و اندوهگین باشد و تردیدی در این نیست که غیبت مولایمان حضرت حجّت‏ علیه السلام و آنچه از حزن‏ ها و محنت‏ ها بر آن حضرت و بر شیعیانش وارد می‏گردد،

از بزرگ‏ترین و مهم‏ترین علل حزن و اندوه امامان‏ علیهم السلام است، چنان‏که از حدیث آینده در فضیلت گریستن بر فراق آن جناب برایتان معلوم خواهد شد، ان شاء اللَّه تعالی.
2 - در کتاب «کمال الدین» به سند خود، از مولایمان حضرت ابوالحسن الرضاعلیه السلام آورده که فرمود: چه بسیار زنان جگرسوخته مؤمنه، و چه بسیار مردان مؤمن اَسَفناک جگرسوخته خواهد بود آن‏گاه که ماء معین (=آب گوارا) مفقود و غایب گردد. [1] .
3 - در کافی از حضرت ابوعبد اللَّه امام صادق‏ علیه السلام روایت آمده که فرمود: شخصِ مهموم به خاطر ما، که غم و اندوهش از جهت ظلمی است که بر ما رفته، نَفَس کشیدنش تسبیح‏گویی است و هَمّ او به خاطر امر ما عبادت است و پنهان داشتنش سِرّ ما را، جهاد در راه خداوند است. [2]  کلینی فرموده: محمد بن سعید یکی از راویان این حدیث به من گفت: این را با آب طلا بنویس که چیزی بهتر از این ننوشته‏ام.
4 - آنچه در آغاز بخش چهارم کتاب گذشت، در حدیث این ابی یعفور، که از آن برمی‏آید؛ یکی از حقوق شخص مؤمن بر مؤمن دیگر، آن است که به خاطر اندوه او اندوهگین گردد، که بدون تردید این حق برای مولایمان حضرت صاحب الزمان‏ علیه السلام بر تمامی افراد باایمان ثابت است، به طریق اولویت قطعی [یعنی هرگاه افراد عادی از مؤمنین چنین حقّی را دارا باشند، امام و مولایمان حضرت حجّت‏ علیه السلام که پیشوای آنان و رکن ایمان است، به طور قطع، سزاواری بیشتری در این حق برایش ثابت می‏باشد] . [3] .
5 - در مجلّد سوم بحار از مسمع کردین، از امام ابوعبد اللَّه صادق‏ علیه السلام روایت آمده که فرمود: همانا آن‏که دلش به خاطر ما به درد آید، البته روزی که ما را هنگام مرگش دیدار کند، خوشحال خواهد شد، به طوری که آن خوشحالی و سرور، پیوسته در دلش باقی خواهد ماند، تا این‏که در کنار حوض کوثر بر ما وارد گردد. و به درستی که کوثر از دیدن دوستدار ما خرسند می‏شود، تا آن‏که از انواع غذاها به او می‏چشاند، که مایل نشود از کنار آن دور گردد. ای مسمع! هر آن کس از آن جُرعه‏ای بنوشد، دیگر هیچ‏گاه تشنه نخواهد شد و به مشقّت و رنج نخواهد افتاد [یا هیچ وقت آبی نخواهد خواست] و آن به خنکی کافور است و بوی مشک و مزه زنجبیل، از عسل شیرین‏تر و از کره لطیف‏تر و از اشک زُلال‏تر و از عنبر خوش‏بوتر است، از تسنیم (چشمه بلند و بالای بهشت) بیرون می‏آید و بر نهرهای بهشت می‏گذرد، بر روی زمینه‏ای از دُرّ و یاقوت روان است، در آن جام‏هایی هست بیش از شمار ستارگان آسمان، بوی آن از مسافت هزار سال به مشام می‏رسد، جام‏های آن از طلا و نقره و گوهرهای مختلف می‏باشد، بوی خوشِ آن، بر صورت نوش کننده‏اش می‏وزد، تا آن‏که شخصی که از آن نوشیده می‏گوید: ای کاش این‏جا واگذشته می‏شدم که به جای این، هیچ چیز دیگری نخواهم و از آن دور نشوم، البته تو ای کردین! از کسانی هستی که از آن سیراب می‏گردی. و هیچ چشمی به خاطر ما گریان نشود، مگر این‏که به نعمت نگاه کردن به کوثر نایل گردد و به دوستان ما، از آن بنوشانند و البته چنین است که هر کس از آن می‏آشامد لذّت و مزه و اشتهایی خاصّ برایش حاصل می‏گردد، بیش از شخص دیگری که محبّتش نسبت به ما کم‏تر است.... [4] .

(1)کمال الدین 371:2

(2)اصول کافی226:2 باب کتمان ح16

(3)اصول کافی172:2 ح9

(4)بحارالانوار 22:8باب20 ذیل حدیث 17