به نام خدا

حضور یافتن و نشستن در مجالسی که فضایل و مناقب و سایر امور مربوط به آن حضرت، در آن‏ها یاد می‏شود و دلیل بر این - اضافه بر این‏که از لوازم و نشانه‏ های محبّت است و از مصادیق خیرات که مأمور شده ‏ایم به آن‏ها سبقت جوییم و پیشی گیریم که خدای تعالی فرموده: «فَاسْتَبِقُوا الخَیْراتِ»؛ [1]  به سوی کارهای خیر سبقت گیرید - فرموده مولایمان حضرت امام رضاعلیه السلام است که در امالی شیخ صدوق [2]  و مجلّد دهم بحار از آن بزرگوار آمده، که فرمودند: هر کس در مجلسی بنشیند که امرِ ما در آن زنده می‏گردد، روزی که دل‏ها می‏میرند دل او نخواهد مرد. [3] .

و نیز بر این مطلب دلالت دارد فرموده حضرت امام صادق‏ علیه السلام به فُضیل، در حدیث روایت شده در بحار و غیر آن، که می‏نشینید و حدیث می‏گویید؟ فضیل عرضه داشت: آری. فدایت شوم! امام صادق‏ علیه السلام فرمود: همانا من آن مجالس را دوست می‏دارم، پس امر ما را اِحیا کنید. ای فضیل! خداوند رحمت کند کسی که امر ما را احیا نماید. [4] .
و نیز شاهد بر آنچه گفتیم، تمامی روایاتی است که در مورد تشویق و ترغیب بر حضور و شرکت در مجالس ذکر رسیده، مانند فرموده پیغمبر اکرم‏ صلی الله علیه وآله: در باغ‏های بهشت بگردید. عرضه داشتند: ای رسول خدا! باغ‏های بهشت چیست؟ فرمود: مجالس ذکر. و فرمایش آن حضرت در حدیث دیگر که: همانا خداوند کسی را که در مجلس اهل ذکر می‏نشیند، می‏آمرزد و او را از آنچه می‏ترسد، ایمن می‏دارد. پس فرشتگان گویند: [پروردگارا!] فلانی در میان آنان است و او تو را یاد نکرد، خداوند می‏فرماید: او را به خاطر هم‏نشینی با آنان آمرزیدم، زیرا که یاد کنندگان حق چنین هستند که همنشین ایشان از جهت آن‏ها بدبخت نگردد. [5] .
این دو حدیث را شیخ احمد بن فهدرحمه الله در کتاب «عدّة الداعی» روایت کرده. وجه شاهد بودن این دو حدیث بر مطلب مورد بحث این‏که: یاد آن حضرت و یاد پدرانش ‏علیهم السلام یاد خدای - عزّوجلّ - می‏باشد، از جهت روایتی که شیخ محمد بن یعقوب کلینی‏رحمه الله در کافی از حضرت امام صادق‏علیه السلام آورده که فرمود: هر جمعی در مجلسی حضور یابند و خداوند - عزّوجلّ - را یاد نکنند و از ما یاد ننمایند، آن مجلس مایه حسرت آن‏ها در روز قیامت خواهد بود. سپس فرمود: حضرت ابوجعفر باقرعلیه السلام فرموده: همانا یاد ما از [مصادیق] یاد خداوند است و یاد دشمنان از [مصادیق] یاد شیطان می‏باشد. [6] .
و نیز بر این مطلب دلالت می‏کند آنچه در وسائل و غیر آن از عبّاد بن کثیر روایت گردیده، که گفت به امام صادق‏ علیه السلام عرضه داشتم: داستان‏سرایی را دیدم که در حال قصّه گفتن چنین می‏گفت: این مجلسی است که هر کس در آن بنشیند، بدبخت نمی‏شود. امام صادق‏ علیه السلام فرمود: به هیچ وجه. نشیمن‏گاه‏ هایشان خطا کرده، خداوند را فرشتگانی است که گشت می‏زنند، به غیر از کرام کاتبین - که آنچه از انسان سر می‏زند می‏نویسند - پس هرگاه بر جمعی بگذرند که محمد و آل محمدعلیهم السلام را یاد می‏کنند، به یکدیگر گویند: توقّف کنید. پس می‏نشینند و بهره‏مند می‏شوند. و چون از آنان جدا گردند، بیمارانشان را عیادت کنند و در مراسم مردگانشان شرکت نمایند و از غایبین آنان تفقّد کنند، پس آن مجلس است که هر کس در آن بنشیند، بدبخت نمی‏شود. [8] .
اضافه بر این‏که نشستن در آن مجالس، زیاد کردن افراد، دوستان و یاران و به اصطلاح سیاهی لشکر درست کردن برای جمعیت نیکان است که نزد خداوند و امامان معصوم‏ علیهم السلام محبوب و مطلوب است، همچنان که سیاهی لشکر شدن برای معاندین و اشرار نزد خداوند و امامان‏ علیهم السلام مبغوض و ناخوشایند می‏باشد، بر این مطلب دلالت می‏کند آنچه در بحار، به نقل از مناقب آمده که: قاضی عبد الرحمن بن ریاح، از یک نابینا علّت کوری‏اش را سؤال کرد، نابینا گفت: در واقعه کربلا حضور یافتم، ولی جنگ نکردم. پس از چندی در خواب شخص هولناکی را دیدم، به من گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله تو را می‏خواند. گفتم: توان دیدنش را ندارم. مرا کشید و به خدمت رسول خدا صلی الله علیه وآله برد، آن حضرت را اندوهگین یافتم و در دستش حربه‏ای بود و در پیشگاهش چرمی که زیر محکومین گسترده می‏شود، افکنده‏اند و فرشته‏ای با شمشیری از آتش بپا ایستاده افرادی را گردن می‏زند و آتش بر آن‏ها می‏افتد و آنان را می‏سوزاند، سپس بار دیگر زنده می‏شوند و باز آن‏ها را همان‏طور به قتل می‏رساند. عرضه داشتم: سلام بر تو باد، ای رسول خدا! قسم به خداوند! که من نه شمشیری زدم و نه نیزه‏ای به کار بردم و نه تیری افکندم. پیغمبر اکرم‏ صلی الله علیه وآله فرمود: آیا سیاهی لشکر را زیاد نکردی؟! آن‏گاه مرا به مأموری سپرد و از طشت خونی برگرفت، از آن خون بر چشمم کشید، چشمانم سوخت و چون از خواب برخاستم، کور شده بودم. [9] .

(1)سوره بقره ،آیه 148

(2)امالی ،مجلس 17 ح 4

(3)بحارالانوار278:44

(4)بحارالانوار282:44

(5)عددة الداعی 238ح17 و مستدرک الوسائل400:1 ح2

(6)اصول کافی 496:2 ح2

(8)وسائل الشیعه566:11 باب23ح2

(9)بحارالانوار303:45