(بسم الله الرحمن الرحیم)

پرسش :

در مورد مسلک وهابیت و اعتقادشان توضیحاتی بدهید؟

پاسخ :

موسس فرقة وهابیت محمد بن عبدالوهاب نجدی است، ولی اساس اعتقادات وهابیت بر می گردد به نظرات ابن تیمیه که در قرن هشتم هجری می زیسته است و خود ابن تیمیه هم تحت تاثیر برخی از احادیث و آراء احمد حنبل پیشوایان مذهب حنبلی است.
عقاید و باورهای وهابیت عبارتست از:
1. وهابیت اعتقاد دارند که شفاعت کردن انبیاء و اولیاء خدا اثری ندارد، بنابراین اگر بندگان خدا میان خود و خدا کسانی را واسطه قرار دهند و از آنها بخواهند که نزد خدا از آنان شفاعت کنند، این عمل شرک است و عبادت برای غیر خدا شمرده می شود و لذا این کار حرام است.[1]
شیعه امامیه براساس آیات و روایات این عمل را جایز می داند زیرا پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و مومنان شایسته و فرشتگان می توانند از بندگان، نزد خدا شفاعت کنند و بندگان نیز می توانند به وسیله آنها از خداوند حاجت طلب کنند.[2]
2. از دیدگاه وهابیت کسانی که در نزد خدا دارای مقام هستند، توسل جستن به آنها جایز نیست، محمد بن عبدالوهاب توسل به مردگان را خطاب به یک امر معدومی می داند و می گوید این کار از نظر عقل زشت و بیهوده است، زیرا مردگان قدرت بر اجابت کردن، خواسته های انسانهای زنده ندارند.[3]
شیعة امامیه استمداد از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ را (چه در حال حیات و یا پس از آن) برای بر طرف ساختن مصائب جایز می داند.
3. از عقاید فرقه وهابیت این است که بنای قبور، محکم کردن آنها و قرار دادن ضریح بر روی آنها همگی شرک است.[4]
از نظر شیعه امامیه بنای قبر، محکم کردن آنها و قرار دادن ضریح بر روی آنها، موجب بزرگداشت دین مقدس اسلام است و نگاه داری آنها از ویرانی و نابودی امری جائز و پسندیده است.
4. وهابی ها می گویند: زینت کردن مشاهد مشرفه با طلا و نقره و آراستن آنها به جواهرات و روشن ساختن چراغها در آنها حرام است.[5]
شیعه می گوید: زینت کردن مشاهد مشرفه و آویختن زیور آلات را باید با زینت کردن کعبه و پوشش آن مقایسه کرد، زیرا منظور در هر دو نشانه بزرگداشتن آنها است و سیرة پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ در زمان حیات خود همین بوده است.
5. گروه وهابیت زیارت قبور پیغمبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و ائمه ـ علیهم السلام ـ را شرک می داند.[6]
جواب این است که نه تنها روایات شیعه بلکه احادیث اهل سنت که به طور متواتر و صریح وجود دارند، زیارت اهل قبور و زیارت مرقد منور پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ امر جایز و مستحب می دانند و همچنین عمل مسلمانان از زمان خود پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ تاکنون چنین بوده است و حتی خود پیامبر به زیارت شهدای جنگ احد می رفت.
6. وهابیت خراب کردن مساجدی را که در اطراف مشاهد مشرفه بنا شده واجب می دانند اما شیعه و سایر مسلمانان ساختن مسجد در اطراف مشاهد، قبور انبیا و امامان و اولیاء را جائز دانسته و انهدام آنها را حرام می دانند، زیرا احترام مساجد در هر جا که باشد واجب است، و خصوصاً اگر در کنار قبر انبیا و اولیا قرار داشته باشد مانند مسجد پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ که در کنار مرقد آن حضرت است و یا مسجد الاقصی که بسیاری از پیامبران آل اسحاق در آن مدفون هستند. فخر رازی به نقل از مؤمنین می گوید: «که مسجدی در غار اصحاب کهف بنا کنیم تا بدان وسیله آثار اصحاب کهف را نگهبان باشیم. »
8. وهابی ها ادعا می کنند این باورند که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ از علم غیب بر خوردار نیستند و برای ادعای خود تمسک جسته اند به آیه «و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الا هو»[7]
در نقد این مطالب می توان گفت که علم غیب دو گونه است؛ علم غیب ذاتی و استقلالی، و علم غیب غیر ذاتی، آنچه در آیه نفی شده علم غیب ذاتی است، یعنی غیر از خداوند هیچ کس علم غیب ذاتی ندارد و آنچه برای انبیا و اولیا(ع) ثابت است، علم غیب غیر ذاتی است، یعنی علم غیب انبیا و اولیا ذاتاً به خداوند بر می گردد، و به اجازه و اذن خداوند آن بزرگواران از علم غیب برخورداراند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. آئین وهابیت، شیخ جعفر سبحانی.
2. فرقه وهابی و پاسخ شبهات آنها، علامه فقید سید محمد حسین قزوینی.
3. وهابیت، ایده استعمار ص 83 - 88.

• [1] . دوانی، علی، فرقه وهابی، چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص 119.
• [2] . نساء/64. تفسیر فخر رازی، ذیل آیه.
• [3] . فرقه وهابی، ص 135.
• [4] . دهقان، عزت الله، عقائد وهابیان، ناشر دارالکتب الاسلامیه، 1367، ص 84..
• [5] . دوانی، علی، فرقة وهابی، وزارت ارشاد اسلامی، 1366 ص 181.
• [6] .همان، ص189.
• [7] . المیزان، تفسیر آیة 26، سورة جن.

اندیشه قم