(بسم الله الرحمن الرحیم)

نام حضرت در دعاها

در دعاهای فراوانی از حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با عنوان محمد یاد شده است که به بعضی از آنها اشاره می‏شود:

1. مشهور در دعای فرج «اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن» است؛ ولی در منابع اصلی، (مانند مصباح کفعمی) دعا به گونه‏ای دیگر نیز آمده است: «اَللهُمَ کُنْ لِوَلِیکَ مُحمد بن الحَسَن المَهدی فی هَذهِ السَّاعَةِ...».1 سید بن طاووس نیز در اقبال الاعمال همین گونه نقل کرده است.2
2. در البلد الامین تحت عنوان دعای «کنز العرش» آمده است: «وَأَسْألکَ بِحَقِ مُحمد بن الحَسَنِ القائِمِ بِاَمْرِکَ والحجة علی عبادک...».
3. علامه مجلسی(ره) در دعای پس از زیارت آل یس آورده است: «... اللهم صَلِّ عَلی مُحمد بنِ الحَسَنِ حجّتکَ فِی اَرْضِکَ وَ...».
علامه مجلسی این روایت را از احتجاج طبرسی نقل کرده است؛ هر چند در احتجاج کلمه محمد بن الحسن نیست؛ و لی این احتمال وجود دارد که در نسخة علامه مجلسی، چنین بوده و بعداً این کلمات از احتجاج حذف شده است.

نام حضرت در گفتار اهل سنّت

بسیاری از اهل سنّت، وقتی در کتاب‌های خود اعتقاد به مهدویّت و حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را نقل کرده‏اند؛ به نام حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تصریح کرده، آن را به شیعه نسبت داده‏اند. در این بخش تنها به بعضی از این اقوال اشاره می‌شود:
1. ابن کثیر در البدایة والنهایة می نویسد: «...یعتَقِدُ فِیهم الرَّافِضَةُ الذینَ اَوَّلُهم عَلی بن اَبی طالب وَآخِرهُمْ المُنتظر بِسردابِ سامرا وَهُوَ مُحمد بن الحَسَن العَسْکری...».3
وی در جای دیگر4 نیز پس از ردّ اعتقادات شیعه، از حضرت مهدی(علیه السلام) با نام محمد بن الحسن المهدی یاد کرده است.
2. ابن خلدون در تاریخ خود، وقتی از اعتقاد شیعه درباره حضرت مهدی(علیه السلام) سخن گفته چنین می‏نویسد: «...وَخُصوصاً الاِثنا عَشَریة مِنهُمْ یزْعُمونَ اَنّ الثانی عَشَر مِنْ اَئِمَّتِهِمْ وَهُوَ مُحمد بنُ الحَسَنِ العَسکری وَیلَقَّبُونَهُ المَهْدی...».5
3. زرکلی در الاعلام می گوید: «مُحَمدُ بنُ الحَسَنِ العَسْکری بنِ عَلی الهادی اَبُوالقاسِم آخِرُ الاَئِمةِ الاِثنی عَشر عِنْدَ الاِمامِیةِ...».6
4. ذهبی در سیر اعلام النبلاء، به دنبال کلمة «المنتظر» نوشته است: «...الشَریف اَبُوالقاسِم مُحمد بنُ الحَسَنِ‏العَسکری بْنُ عَلی الهادی...».7
5. در پاورقی سنن ابی داود، آمده است: «وَالشیعةُ الاِمامِیةُ الاِثنا عَشَریةُ تَقُولُْ اِنَّ اِمامهمّ الثانی عَشَرَ مُحمد بنُ الحَسَنِ العَسْکَری الذی غابَ وَسَیظْهَرُ مِنْ غَیبَتِهِ...».8
6. در تحفة احوذی آورده است: «...وَفِیهِ رَدٌّ عَلَی الشّیعَةِ حَیثُ یقُولُونَ المَهْدِی المُوعُود هُوَ القائِم المُنْتَظَرُ هُوَ مُحمدُ بنُ الحَسَنِ العَسْکری...».9
7. قندوزی در ینابیع المودة نوشته است: «فَاِذا مَضی الحَسَنُ فَاِبْنُهُ الحُجَّةُ مُحمدٌ المَهْدی...»؛ «پس آن گاه که [امام ]حسن‏ درگذشت، پس فرزند او حجّت محمد مهدی...»10.
اقوال اهل سنّت بر دو چیز دلالت دارد:
الف. این نام کم و بیش نزد شیعیان و علما شهرت داشته و استعمال می‏شده است.
ب. همه قائل به حرمت، آن نام نبوده‏اند؛ وگرنه به عنوان نکته‏ای قابل تأمل از طرف اهل سنّت مطرح می‏شد.

پی نوشت ها:

• 1. مصباح کفعمی، ص586؛ ر.ک: اقبال الاعمال، ص58؛ بحارالانوار، ج94، ص392.
• 2. سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ص58.
• 3. البدایة و النهایة، ج1، ص 177.
• 4. همان، ج 14، ص 95.
• 5. ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج1، ص199.
• 6. الاعلام، ج 6، ص 80 ، پاروقی.
• 7. سیر اعلام النبلاء، ج 13، ص119.
• 8. سنن ابی داود، ج 2، ص 210.
• 9. تحفه احوذی، ج 6، ص 403.
• 10. ینابیع المودة، ج 3، ص 282 و ص 316.