(بسم الله الرحمن الرحیم)

یکی از نکات مهمی که رسانه های تصویری غرب و شرق سال ها به آن توجهی ویژه و خاص نشان می دهند، مسئله منجی و معرفی آن به مخاطبان خود است. این که منجی کیست؟ چه شرایطی دارد و چه می کند؟ نکاتی هستند که در این رسانه ها به شکلی فراگیر به آن ها پرداخته می شوند.

اما نکته قابل تامل در این است که با وجود ادیان مختلفی چون یهود، مسیحیت و اسلام که در آن ها به وجود منجی تاکید زیادی شده و در این باب کتب زیادی نیز به رشته تحریر درآمده است، چرا هالیوود و سایر رسانه های همفکر با آن، بی توجه به مستندات موجود، سعی در تبیین منجی به شکلی تحریف شده و دلخواه خود دارند و در پس تحریف واقعیت منجی، به دنبال چه اهدافی هستند؟
برای پاسخ به این سوال ها، ابتدا لازم است تا با مدل های مختلف منجیان معرفی شده در این رسانه ها بیشتر آشنا شویم و آن ها را از مناظر مختلف مورد بررسی قرار دهیم:
به طور کلی منجی در رسانه های غربی و شرقی معمولا فرد خاصی نمایش داده می شود که در بحرانی ترین شرایط و در آستانه نابودی بشریت (چه به معنی عام و چه به معنی خاص- مردم دنیا و یا مردم یه شهر، یک اجتماع، یک گروه و...) به داد آن ها رسیده و با دفع شر، موجبات آزادی و رستگاری آن ها را فراهم می دارد. معمولا منجی در این طیف از رسانه ها با 7 الگوی مختلف معرفی می شود. این الگوها عبارتند از:

1- منجیان دو رگه:
یکی از الگوهای محبوب و کلیشه ای رسانه های غربی و شرقی برای معرفی منجی، ناجی دورگه است. بدین صورت که شری جامعه بشری را تهدید می کند و بشر در آستانه نابودی کامل قرار گرفته است. با توجه به قدرت های خاص دشمن و ضعف بشر در مقابله با این قدرت ها، هیچ نیروی بشری قادر به نابودی و دفع شر نیست و نسل انسان ها در نا امیدی کامل قرار دارند. در این شرایط، به ناگاه سر و کله ناجی ای پیدا می شود که می تواند با در دست داشتن قدرت های ویژه دشمن به جنگ آن ها رفته و پس از چیرگی بر آن ها، بشریت را برهاند.
مثلا: اگر خون آشام ها بلای جان بشریت شده اند و به واسطه حملات آن ها نسل انسان ها در آستانه نابودی قرار گرفته است! و به علت قدرت های ویژه خون آشام ها بشر قادر به نابودی آن ها نیست! در چنین شرایطی تنها و تنها یک منجی دورگه خون آشام- انسان است که می تواند با بهره گرفتن از قدرت خون آشامی خود و با اتکا به مهر و عاطفه انسانی اش، به جنگ آن ها رفته و بشریت را برهاند. دقت کنید که در این دیدگاه بشر عادی به علت ضعف های بیشمارش به هیچ وجه نمی تواند نقش یک منجی را ایفا نماید و منجی حتما باید موجودی دورگه باشد!
نمونه چنین منجیانی در رسانه های مختلف غربی و شرقی بسیار زیاد هستند. مثلا:

دانته اسپاردا (Dante Sparda) در بازی Devil May Cry، موجودی دورگه، شیطان-انسان است و برای نجات بشریت از دست شیاطین مبارزه می کند.

آلوکارد (Alucard) در بازی Castlevania: Symphony of the Night، موجودی دورگه، خون آشام-انسان است و برای نجات بشریت از دست دراکولا مبارزه می کند.

دانپیل (Dunpeal) در انیمه و بازی Vampire Hunter D، موجودی دورگه، خون آشام-انسان است که برای نجات بشریت از دست دراکولا مبارزه می کند.

کلیمورها در انیمه Claymore، موجوداتی دورگه، یوما-انسان هستند که برای نجات بشریت از دست یوماها مبارزه می کنند.

جوبی یاگیو (Jubei Yagyu) در بازی Onimusha 2: Samurai’s Destiny، موجودی دورگه، شیطان-انسان است که برای نجات بشریت علیه شیاطین مبارزه می کند.

هرکول (Hercules) در اساطیر یونان، انسانی دو رگه، خدا-انسان است که برای نجات بشریت از دست شیاطین مبارزه می کند.

چهار سوار آپوکالیپس در سری بازی های Darksiders، موجوداتی دورگه، شیطان-فرشته هستند که برای نجات بشریت از دست شیاطین مبارزه می کنند.

بایونتا در بازی Bayonetta ، موجودی دورگه، آمبرو ویچ-لومن سیج است که برای نجات بشریت از دست فرشته های پلید! با آن ها مبارزه می کند.

و...

* نکته جالب این است که اکثر این ناجیان دورگه، رگه ای انسانی در وجود خود دارند. این موضوع ناخودآگاه انسان را به یاد موعود فرقه های شیطانی می اندازد؛ شیطان زاده ای که مادری انسان دارد!!!!
البته ریشه وجودی اینگونه موجودات دورگه به یک افسانه و داستان تحریفی از تورات باز می گرددد که در آن از موجودات دورگه ای به نام نفیلیم صحبت شده است.
نفیلیم در لغت به معنی "کسانی که باعث می‌شوند دیگران فرو افتند" است. در کتاب مقدس به موجودات غول پیکری گفته می‌شود که از پیوند فرزندان خدا (الوهیم) با آدمیان به وجود آمدند!!!
در پیدایش ۶ آیات ۱ تا ۴ چنین آمده است:
و واقع شد که چون آدمیان شروع کردند به زیاد شدن روی زمین و دختران برای ایشان متولد گردیدند، پسران خدا دختران آدمیان را دیدند که نیکومنظرند و از هر کدام که خواستند، زنان برای خویشتن می‌گرفتند وخداوند گفت:
«روح من در انسان دائم داوری نخواهد کرد، زیرا که او نیز بشر است. لیکن ایام وی صد و بیست سال خواهد بود.»
و در آن ایام مردان تنومند (نفیلیم) در زمین بودند و بعد از هنگامی که پسران خدا به دختران آدمیان درآمدند و آن ها برای ایشان اولاد زاییدند، ایشان جبارانی بودندکه در زمان سلف، مردان نامور شدند.

البته برای نفیلیم ها داستان دیگری نیز بیان شده است که در اینجا از ذکر آن صرفنظر می کنم.

2- منجیان فرازمینی:
این دست از منجیان معمولا موجوداتی فرازمینی و دلسوز بشریت هستند! که با استفاده از علوم و تجهزیات خود به کمک بشریت آمده و از انقراض آن ها جلوگری می کنند. دیدگاهی که افرادی چون اریک فون دنیکن در دامن زدن به آن نقش به سزایی را ایفا نمودند. در این دیدگاه کفرآمیز، بشر درواقع حکم موش آزمایشگاهی برای موجودات فضایی (یا همان خدایان خالق بشر!!!) را داشته و آن ها به ناچار برای محافظت از این موش آزمایشگاهی دست به کار شده و به عنوان ناجی عمل می کنند!
به عنوان نمونه این دست از منجی ها می توان به شخصیت های زیر اشاره کرد:

سوپرمن (Superman)، با نام حقیقی کال ایل، موجودی فرازیمنی با قالبی انسانی است که در سیاره ای به نام کریپتون متولد شده و برای نجات بشریت علیه نیروهای شر و پلیدی مبارزه می کند.

ثور (Thor)، موجودی فرازمینی و خدا زاده است. او فرزند اودین، خدای خدایان اسکاندیناوی است که برای نجات بشر از شرارت های لوکی، به زمین آمده و با نیروهای او وارد نبرد می شود.

مگامایند در انیمیشن Megamind، شخصیتی فرازمینی است که در ابتدا علیه انسان ها دست به کار می شود، اما در نهایت به قهرمان ناجی بشریت تغییر ماهیت می دهد.

3- منجیان خوش شانس و اتفاقی:
گروه دیگری از منجیان که بر حسب شانس و اتفاق به منجی بشریت تبدیل می شوند! آن ها معمولا افرادی هستند که تا پیش از بروز یک حادثه و یا روی آوردن یک موقعیت ویژه، هیچ اطلاعی از توانایی خود برای نجات بشریت ندارند و افرادی معمولی به شمار می آیند. اما دست تقدیر و شانس! به یکباره آن ها را به یک منجی تمام عیار تبدیل می کند. این دیدگاه درواقع مبلغ جریان فکری اتفاقی بودن خلقت و در ادامه اتفاقی بودن همه رویدادها، حتی منجی گری است!
به عنوان نمونه این گونه منجیان می توان به شخصیت های زیر اشاره کرد:

پیتر پارکر (Peter Parker) در داستان Spider-Man، که در ابتدا پسری کاملا معمولی محسوب می شد، در اثر گزش یک عنکبوت! به یکباره تبدیل به مرد عنکبوتی شده و دارای قدرت های مافوق بشری می شود و می تواند با استفاده از آن ها علیه نیروهای شر مبارزه کند. (منجی اتفاقی)

هری میسون (Harry Mason) در بازی Silent Hill، مردی عادی است که به شغل نویسندگی مشغول است. او در اثر حادثه ای وارد شهر سایلنت هیل شده و پس از بروز سلسله رخدادهایی خاص، با خوش شانسی تمام موفق به نابودی سامایل (شیطان) - ممانعت از احضار او به زمین- و نجات مردم شهر می شود. (منجی خوش شانس)

آلن اسکات (Alan Scott) در داستان Green lantern، جوانی است که با به دست آوردن انگشتری جادویی تبدیل به ابرقهرمان شده و با کمک آن به جنگ با نیروهای شر می رود.

فرودو بگینز (Frodo Baggins) در داستان The Lord of the Rings، جوانی معمولی است که با به دست آوردن حلقه ای جادویی به یکباره در نقش یک منجی ظاهر می شود.

کول مک گراث (Cole MacGrath) در بازی inFamous، پستچی ای است که در اثر یک اتفاق به یک ابرقهرمان تبدیل شده و برای نجات بشریت دست به کار می شود.

لاکپشت های نینجا در داستان Teenage Mutant Ninja Turtles، در اصل حیواناتی معمولی بودند که در اثر یک اتفاق و خوردن مایعی عجیب، به چهار قهرمان نینجا تبدیل شده و علیه نیروهای پلید مبارزه می کنند.
و...

5- منجیان تولیدی (ساختگی- تکنولوژیک):
معمولا این گروه متشکل از افرادی هستند که با استفاده از ابزار و تجهیزات و با کمک تکنولوژی، خود را تجهیز کرده و به جنگ با دشمنان می روند. روحیه بالای انسانی و حس عدالتخواهی دلیل پیدایش چنین منجیانی مطرح می شود. در این دیدگاه تقریبا هر کسی می تواند در نقش یک منجی ظاهر شود!
موج گرایش مردم آمریکا به شخصیت های کتاب های کمیک و عواقب جبران ناپذیر آن، از این دیدگاه نشات می گیرد. در فیلم های کله شق و Watchmen، این مقوله به زیبایی مورد نقد قرار گرفت.
به عنوان نمونه این شخصیت ها می توان به افراد زیر اشاره کرد:

شخصیت بروس وین (Bruce Wayne) در داستان Batman، مرد ثروتمندی است که با کمک تکنولوژی پیشرفته، خودش را به شکل بتمن درآورده و برای برقراری عدالت و نجات مردم شهر گاتهام با اشرار مبارزه می کند.

شخصیت دون دیه گو دلاوگا (Don Diego de la Vega) در داستان Zoro، نجیب‌زاده‌ای است که با پوشیدن لباس مبدل، به شخصیت زورو تغییر ماهیت داده و برای رهایی مردم، علیه ناعدالتی های دوران خود مبارزه می کند.

شخصیت تونی استارک (Tony Stark) در داستان Iron Man، کسی است که با دانش مهندسی خود زره‌ای آهنی و روباتیک ساخته و به ابرقهرمان تبدیل می‌شود و برای رهایی مردم، علیه نیروهای شر مبارزه می کند.

شخصیت استیو راجرز (Steve Rogers) در داستان Captain America، سربازی است که با استفاده از تکنولوژی پیشرفته ارتش به یک ابر سرباز تبدیل شده و علیه دشمنان بشریت وارد نبرد می شود.

شخصیت الکس مورفی (Alex Murphy) در فیلم RoboCop، پلیسی است که پس از قتل، با کمک تکنولوژی به پلیسی روباتیک تبدیل شده و برای برقراری عدالت و رهایی مردم، علیه خلافکاران وارد جنگ می شود.

شخصیت بروس بنر (Bruce Banner) در داستان Hulk، فیزیکدانی است که با تزریق ماده ای شیمیایی به خود تبدیل به غولی عظیم الجثه به نام هالک می شود و به کمک بشریت می آید.

شخصیت ارن یئاگر (Eren Yeager) در انیمه Attack on Titan، پسری معمولی است که توسط پدر دانشمندش با تزریق ماده ای شیمیایی به تایتان تبدیل شده و برای رهایی بشریت محصور در میان دیوارها با تایتان ها مبارزه می کند.

شخصیت جیک میولر (Jake Muller) در بازی Resident Evil 6، جوانی است که به واسطه برخی آزمایش ها در مقابل ویروس مرگبار مصونیت پیدا کرده و حالا پادزهر موجود در خون او می تواند جهان را از آلودگی نجات دهد.

و...

6- منجیان استثنایی:
این گروه از منجیان را افرادی استثنایی، با قدرت هایی خاص تشکیل می دهند که پس از آگاهی از این ویژگی به نجات بشریت مشغول می شوند. به طور معمول اسامی و قدرت های این افراد در پیشگویی ها یادآوری شده و همواره گروهی به دنبال یافتن آن ها – به منظور تعلیم و یا نابودی- هستند.
به عنوان نمونه این منجیان می توان به شخصیت های زیر اشاره نمود:

هری پاتر (Harry Potter) پسری دارای قدرت های ویژه است که از این ویژگی بی خبر است. نام او و ماموریتش در پیشگویی ها آمده و هر دو گروه خیر و شر به دنبال وی هستند. او سرانجام با کمک دوستانش به این ویژگی خود پی برده و علیه نیروهای شر وارد نبرد می شود.

آرتور پندراگون (Arthur Pendragon) در افسانه آرتورشاه، پسری با قابلیت های ذاتی خاص است که طبق پیشگویی ها موفق می شود شمشیر افسانه ای را از درون سنگ بیرون کشیده و پس از نشستن بر تخت پادشاهی، ناجی مردمش شود.

ناروتو در انیمیشن Naruto، دارای قدرت های ویژه ای است که می تواند موجودی اهریمنی را در بدن خود محبوس نماید و طبق پیشگویی ها، با کمک این قدرت های ویژه سرانجام ناجی قومش شود. او نیز از قدرت های ویژه خود بی اطلاع است.

نیو (Neo) در فیلم Matrix، تکنسینی دارای قدرت های ویژه است که پس از اگاهی از آن ها اقدام به نجات بشریت از سلطه ماشین ها می کند. در پیشگویی ها به او و قدرت هایش نیز اشاره شده است.

شخصیت گابریل بلمانت (Gabriel Belmont) در بازی Castlevania: Lords of Shadow، مردی است با هویتی نامعلوم و قدرت های ویژه که می تواند علیه اربابان سایه مبارزه کرده و آن ها را نابود نماید. وجود او نیز در پیشگویی ها ذکر شده بود.

اکثر شخصیت های کمیک X-Men دارای قدرت های ویژه ای هستند که با کمک این قدرت ها سعی در نجات بشریت دارند.

شخصیت الی (Ellie) در بازی The Last of Us، دختری است که به دلیل نامعلومی در مقابل ویروس مرگبار مصونیت دارد. خون او می تواند باعث نجات جان بشریت شود.

شخصیت آیا بریا (Aya Brea) در بازی Parasite Eve، دختری است که می تواند علیه میتوکوندری های مخرب ایو مقاومت کرده و با کنترل انرژی آن، هیولاها را نابود نماید.

شخصیت لوکاس کین (Lucas Kane) در بازی Fahrenheit، جوانی است که دارای قدرتی ویژه است و می تواند با اتکا بر آن ها علیه نیروهای پلید مبارزه کند.

شخصیت سامانوسوکه آکچی (Samanosuke Akechi) در بازی Onimusha، جوانی است که به علت داشتن قدرت های ویژه به عنوان منتخب شیاطین خوب!!! انتخاب شده و با دریافت قدرت از آن ها به نبرد با شیاطین بد!!! می پردازد.

و...

7- منجیان نظامی:
این گروه از منجیان به روز ترین و معروفترین در نوع خود محسوب می شوند. منجیانی که با اتکا به قدرت نظامی برتر! و مهارت های فردی خاص! یک تنه به قلب دشمن زده و برای نجات بشر و برقراری آزادی، از جان خود مایع می گذارند!
به عنوان نمونه شاخص این دسته از منجیان می توان به شخصیت های زیر اشاره کرد:

سم فیشر (Sam Fisher) در سری بازی های Splinter Cell، سرباز کارکشته ای است که برای حل بحران به سراسر دنیا سفر کرده و با به خطر انداختن جان خود، دموکراسی و آزادی را برای بشریت به ارمغان می آورد!! او بارها و بارها بشریت را از خطر نابودی به دست تروریست ها نجات داده است!

سالید اسنیک (Solid Snake) در سری بازی های Metal Gear Solid، سربازی کهنه کار است که یک تنه با ارتشی قوی در افتاده و در نهایت با فداکاری و از جان گذشتگی، دشمن را نابود کرده و بشریت را از حملات اتمی و نابودی نجات می دهد!

گیب لوگن (Gabe Logan) در سری بازی های Syphon Filter ، سربازی با مهارت های بسیار بالا است که برای نبرد با تروریست ها و جلوگیری از نابودی بشر، تا سر حد مرگ پیش می رود و با آن ها وارد نبردی طولانی می شود!

جان رمبو (John Rambo)، در سری فیلم های Rambo، سرباز نخبه جنگ ویتنام که پس از پایان جنگ به علت بد رفتاری دولتمردان فاسد با وی، علیه آن ها بپا خواسته و برای برقراری عدالت وارد جنگ می شود! او در زمان جنگ و پس از آن به عنوان یک ناجی برای مردم آمریکا عمل کرده است.

و...

با توجه به مباحث مطرح شده می توان نتایج زیر را مطرح نمود:
اگر خوب به ماهیت برخی از منجیان یاد شده دقت کنید (افرادی که در پیشگویی ها از آن ها یاد شده و افرادی که ویژگی های خاص دارند) متوجه این موضوع خواهید شد که گردانندگان رسانه های غربی و شرقی با پراکنده کردن خصوصیات منجی واقعی در میان منجیان خودساخته و دروغین و ارائه الگوهای غلط، سعی در گمراه کردن مخاطب و درگیری او با مسائل حاشیه ای دارند. به این منظور که شخص مخاطب پس از رویارویی با انواع منجیان ساختگی، درمواجهه با منجی واقعی دچار شک و تردید شده و پس از ورود به وادی شک و قیاس، سعی در یافتن حقیقت نماید که البته در چنین شرایطی گذر از وادی قیاس و شک کاری بسیار سخت و گه گاه غیر ممکن می نماید.
نکته دیگر، ایجاد حس سردرگمی در مخاطب است. مخاطبان این رسانه ها به درستی نمی دانند که در زمان بحران باید منتظر کدام گروه از منجیان باشند و چطور زمینه ظهور او را فراهم نمایند! آن ها مدام در این ابهام به سر می برند که آیا راه حل نجات به دست یک فرد نظامی است یا باید منتظر موجودات فضایی بود؟ آیا شانس و اقبال به یاری آن ها خواهد آمد یا باید به دنبال موجودی دورگه با قابلیت های ویژه باشند؟ شاید هم یک ابر قهرمان خودساخته برای رهایی آن ها لازم باشد؟

در انتها برای آگاهی دوستان از صفات منجی واقعی از نگاه اسلام، توجه شما را به متن زیر جلب می کنم:

دیدگاه دین اسلام درباره ظهور منجی موعود
در دین مقدس اسلام، مسأله موعود و منجی، به روشنی مطرح شده است. قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، در آیات متعدد به حاکمیت صالحان بر زمین و غلبه دین حق، اشاره دارد. از جمله آن ها آیه 105 سوره انبیاء است. (وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ)
خداوند، در این آیه تصریح می کند که زمین را بندگان صالح من، به ارث می برند و در اختیار می گیرند. همچنین تصریح می کند که این امر، حقیقتی است که در کتب انبیای گذشته نیز بدان اشاره شده است. بر اساس آیه "وعد الله الذین…” خداوند، به انسان هایی که ایمان بیاورند و عمل صالح انجام دهند وعده می دهد که خلافت و حکومت در زمین را به آنان وا می گذارد و دینشان را پابرجا و برقرار می سازد و در چنین زمانی، آرامش و امنیت کامل، در جهان ایجاد می شود و آدمیان به عبادت و بندگی خدا می پردازند.
خداوند در سه جای قرآن تصریح می کند، دین اسلام بر همه ادیان غلبه خواهد کرد؛ هر چند کافران و مشرکان نخواهند و خود را شاهد بر چنین رویدادی معرفی می کند. (توبه/33، فتح/28، صف/8).
البته با توجه به روایاتی که در تفسیر و تبیین آیات الهی از پیشوایان معصوم صادر شده است می توان دریافت که بیش از 250 آیه از آیات قرآن، به امام مهدی(علیه السلام) و حاکمیت عدل و دین اشاره دارد.(ر.ک: معجم احادیث الامام مهدی، ج5).
علاوه بر قرآن کریم، روایات متعددی از پیامبر و ائمه معصومین(علیه السلام) درباره ظهور موعود و منجی، صادر شده است که در آخر الزمان، فردی از فرزندان پیامبر که هم نام او است، قیام خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد می کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده است.
اعتقاد به ظهور امام مهدی(علیه السلام) چنان در میان مسلمانان ریشه دارد که علاوه بر آنکه مورد قبول همه فرقه ها است و در کتب روایی مانند صحاح سته، مسند احمد، مستدرک حاکم (از عامه)، و اصول کافی و بحار الانوار (از شیعه) روایات متعددی درباره او ذکر شده است. کتاب های متعددی نیز ویژه آن حضرت به رشته تحریر در آمده است. برای نمونه ، می توان از کمال الدین و تمام النعمه، اثر شیخ صدوق، الغیبة، نوشته نعمانی و الغیبة نوشته شیخ طوسی، منتخب الاثر، اثر لطف الله صافی گلپایگانی از علمای معاصر شیعه، و فتن ابن حماد و الاربعین ابو نعیم اصفهانی از اهل سنت اشاره کرد.
پیامبر گرامی (ص) فرمود:
مهدی از عترت من از نسل فاطمه (س) است.
در سنن ابوداوود که از کتاب هاى مهم اهل سنّت است، در باب «ما جاء فى المهدى» حدیث شماره 3735 از امسلمه نقل شده است که :
سمعت رسول اللّه یقول: «المهدى من عترتى من ولد فاطمة»؛
شنیدم پیامبر فرمود: «مهدى، از عترت من از نسل فاطمه است».
در حدیث شماره 3736 از ابى سعید خدرى نقل شده است که رسول الله (ص) فرمود:
«المهدى منّى اجلى الجبهة اقنى الانف یملأ الأرض قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلما»؛
مهدى، از من است. پیشانی او آشکار و هویدا است، بینی بلند و کشیده دارد، زمین را از عدل و داد پر می کند، همان طور که از ظلم و جور پر شده است.» ، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوئف ، ص 177 ، ح 278)
ذکر این نکته مناسب است که به اعتقاد شیعه، امام مهدی(علیه السلام) فرزند امام حسن عسکری(علیه السلام) است که در سال 255 هـ . ق به دنیا آمد و اکنون در پرده غیبت قرار دارد تا زمانی که خداوند اذن ظهور و قیام دهد. بر این اساس او زنده است، ولی به اعتقاد اهل سنت، او به دنیا نیامده، بلکه در آخر الزمان و حدود چهل سال قبل از ظهورش، متولد خواهد شد.
برگرفته از کتاب آفتاب مهر «انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)»- وب سایت موعود

محمود بلالی

vgpostmortem.ir